Het is het understatement van het decennium: The Last Jedi is de meest besproken en controversiële Star Wars film ooit. De film is door velen zelfs gehaat en lijkt de fanbase soms in tweeën te splijten. De film heeft mij ook enorm aan het denken gezet. Wat vind ik er eigenlijk écht van? Toen ik op maandag 11 december de film tijdens de gala première zag tweette ik direct na het verlaten van de zaal dat Adam Driver een Oscar verdiende. Hoe denk ik er nu over, nu anderhalve maand later alles heeft kunnen bezinken?
Ja, het was in december overdonderend en ja, het was een (vanwege verschillende redenen) een schitterende avond/dag die ik niet zal vergeten. De kritiek die velen hebben (Snoke heeft geen backstory, Leia gebruikt The Force, etc.) vind ik grote kolder. The Emperor had namelijk ook geen achtergrondverhaal in de originele trilogie (en niemand die klaagde) terwijl Yoda in The Empire Strikes Back het nog over ‘another’ had waarmee hij Leia bedoelde en het duidelijk was dat ze ook een potentiële Force gebruiker is. Mij zit echter iets anders dwars: de manier waarop met de boegbeelden van Star Wars wordt omgegaan, de grote 3: Han, Luke en Leia.
‘Kill your idols’ was er begin jaren 90 op het befaamde shirt van Guns ’N Roses frontman Axl Rose te lezen, iets wat Disney en Kathleen Kennedy ter harte hebben genomen. Ze onderschatten mijns inziens de kracht en uniekheid van deze drie. Ze zijn al meer dan 40 jaar pop-culture iconen, iets wat je niet zomaar wordt. In plaats daarvan hebben we nu Poe, Rey en FN-2187, drie nieuwe personages waarvan Disney verwacht dat ze wel even de leegte die Leia, Han en Luke achterlaten opvullen getuige het feit dat je op de moderne Star Wars producten en in de promotiecampagnes steeds deze gezichten ziet. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Het is alsof Disney Mickey en Donald aan de kant schuift en een net op de tekentafel ontworpen steenmarter en przewalskipaard tot boegbeelden in hun attractieparken promoveert. Het is een loden last waarmee Kathleen Kennedy de nieuwe helden heeft opgezadeld.
Na The Last Jedi dook ik weer in mijn kasten met Legends (de naam voor het in 2014 door Disney overboord gegooide Star Wars universum dat vanaf 1977 was opgebouwd) materiaal. Van vintage Lucasfilm magazines en Bantha Tracks tot Marvel/Juniorpress strips en oude boeken; in vrijwel alles draaide het om de cast die Star Wars zo populair maakte. Naast de grote 3 heb ik het dan ook over Chewbacca, de droids, Lando… noem ze maar op. Ook de staat waarin ‘That Galaxy far, far away’ verkeert is anders dan in de nieuwe films. De verhalen die niet om de bekende club draaiden speelden zich vaak vele lichtjaren van hen verwijderd af; denk aan het briljante Knights of the Old Republic.
De Legends zaken lezende kwam dat wat ik (wellicht bewust?) onderdrukt had weer naar boven en ik kan er gewoon niet langer omheen draaien: Legends is voor mij Star Wars. Mijn Star Wars. De geweldige franchise waarmee ik opgroeide. De geliefde personages succesvol op de voorgrond aangevuld met nieuwe helden en schurken als Mara Jade, Talon Karrde, Borsk Fey’lya, Shira Brie en Jaxxon. Wát een verschil met de sequels waarin Luke een mislukte Jedi master is (en sterft in eenzaamheid), een aan lager wal geraakte Han gescheiden is van zijn grote liefde (en sterft in het bijzijn van Chewbacca en twee personen die hij pas net kent), Lando nergens te bekennen is, Chewbacca amper wat te doen heeft en de droids zijn gedegradeerd tot cameo achtige rollen. De manier waarop ze worden neergezet is waar ik me aan erger. Had ze dan helemaal niet mee laten doen. Het afscheid dat ze nu gegeven wordt is het slechtst denkbare. En dan nog de klapper: geen enkele scene samen. Alsof na 30 jaar de leden van de legendarische band The Smiths bereid zijn om weer samen op te treden en men vervolgens tegen frontman Morrissey zegt dat hij achter de coulissen mag blijven terwijl de rest op het podium staat.
Nu terugkijkend op die memorabele avond op 11 december blijf ik van mening dat de cocktails na afloop uitmuntend waren, Adam Driver een Oscar nominatie had mogen krijgen maar de film niet zoals gehoopt ‘mijn Star Wars film’ is, maar die van een nieuwe generatie.